Belediyenin Tarihçesi

Kuruluştan Günümüze Mersin Belediye Teşkilatı

Mersin Belediyesi’nin kuruluşunu 1873 yılı olarak kabul edilmektedir. Belediyemizin tarihi ile ilgili detaylı bilgiye erişmek  için altta yer alan devamını oku butonunu basarak ilerleyebilirsiniz.

İlk tarihten günümüze Mersin Belediye Başkanları

1873-1874, yılları arasında Belediye Reisi Enver bey. MV.Vitalis, Azalar; Abdurrahman Efendi, Mustafa Nuri Efendi, Dimitri Nadir, Cebrail Ağa, Hoca Sabri Efendi.

1874-1876, yılları arasında Belediye Reisi Barbur Bey. Azalar; Abdurrahman Şahan, Mustafa Merzuk, Dimitri Nadir, Cebrail, Süleyman efendi.

1876-1880, yılları arasında Belediye Reisi Barbur Bey. Azalar; Mustafa Merzuk, Avadis, Corciyan.

1880-1892, yılları arasında Belediye Reisi Barbur Bey, meclis üyeleri ise; Derviş Zade Muhammet Efendi, Hacı Abdulkadir Seydavi, Hanna Kabbe Efendi.

1892-1893, yılları arasında Belediye Reisi Abdullah Merzuk Efendi. Meclis Üyeleri ise Muhammet Kerpuş, Abdulhalik Efendi, Bodos Oğlu Dimitrakis ve Tanos Ağa.

1893-1905, yılları arasında Belediye Reisi Abdullah Merzuk Efendi. Azalar; Muhammet Kerpuç, Bonus Ağa, Molla Sait.1903, yılında Başkan Abraam Efendi.

1905-1907, yılları arasında Başkan Abdülkadir Seydavi.

1907-1908, yılları arasında Başkan Hamit Hayfavi.

1908-1919, yılları arasında Başkan Hacı Ömer Lütfi Kutay (Hacı Bey).

1919-1922 yılları arasında Ahmet Hallaç, Mersin Belediye Başkanlığı yapmıştır. Bu dönem İngiltere ve Fransa’nın Mersin ve yöresini işgal ettikleri yıllara rastlamaktadır. Ahmet Hallaç, 1911’de Mersin Belediye a’zâlığına seçildiği dönemden itibaren yazmaya başladığı anılarında, yaptığı hizmetleri belirtmiş, 1909 Adana Ermeni Olayları’nı organize etmek için Süleymanlı (Zeytun) Ermeni Patriği’nin Mersin Ermenileri’ne yazıp gönderdiği mektuptan söz etmiştir.Daha sonra Fransız işgali yıllarında (1918-1919), Belediye Başkanı seçildiğini, yeni yollar açtırıp, hastahane temeli attırdığı, memur maaşlarını ödediği gibi bilgiler vermektedir.[3]

1920-1921, yılları arasında Başkan Mahmut Raci.

1921-1922, yılları arasında Başkan Hacı Ömer Lütfi.

1922-1923, yılları arasında Başkan Tahsin Bey[2]

1923-1924, yılları arasında başkan Erkiletli Ahmet Hoca.

…. Ahmet Ergelen.[4]

1924-1927, yılları arasında başkan Fuat Morel.

1927-1929, yılları arasında başkan Şevket Sümer.

1929-1942, yılları arasında başkan Mitat Toroğlu.

1942-1944, yılları arasında başkan Hakkı Deniz.

1944-1947, yılları arasında başkan Fuat Morel.[5]

1947-1950, yılları arasında başkan Yusuf Kılınç[6]

1950-1951, yılları arasında başkan Müfide İlhan, Türkiye'nin ilk kadın Belediye Başkanı.

1951 -1954, yılları arasında başkan Fahri Merzeci.

1954-1957, yılları arasında başkan Zeki Ayan.

1957-1960, yılları arasında başkan Turgut Türkalp.[7]

1960-1960, Niyazi Bengisu , Askeri yönetim tarafından atama suretiyle Başkan yapılmıştır.

1960-1960, Avni Çırnaz Askeri yönetim tarafından atama suretiyle Başkan yapılmıştır.

1960-1961, Aziz Avman Askeri yönetim tarafından atama suretiyle Başkan yapılmıştır.

1962-1962, Bahri Erkmen Askeri yönetim tarafından atama suretiyle Başkan yapılmıştır.

1962-1963, Ö. Lütfi Hancıoğlu Askeri yönetim tarafından atama suretiyle Başkan yapılmıştır.

1963-1968, yılları arasında başkan Zeki Ayan.

1968-1974, yılları arasında başkan Muhittin Uyar.

1974-1980, yılları arasında başkan Kaya Mutlu[8]

1980-1981, yılları arasında başkan Fahri Öztürk, Askeri yönetim tarafından atama suretiyle Başkan yapılmıştır.

1980-1981, yılları arasında başkan Ferruh Güven Askeri yönetim tarafından atama suretiyle Başkan yapılmıştır.

1982-1983, yılları arasında başkan A. Nafiz Demiröz Askeri yönetim tarafından atama suretiyle Başkan yapılmıştır.

1983-1989, yılları arasında başkan Okan Merzeci.

1989-1994, yılları arasında başkan Kaya Mutlu. 26.03.1989 tarihinde yapılan Yerel Seçimler’de Başkan seçilmiştir.

1994-1997, yılları arasında başkan Okan Merzeci. 27.03.1994 tarihinde yapılan yerel seçimler’de Büyükşehir Belediye Başkanı seçilmiştir.

1997-1999, yılları arasında Halil Kuriş, H.Okan Merzeci’nin 20.10.1997 tarihinde vefatı üzerine Belediye Meclisi’nce 28.10.1997 tarihinde meclise Başkan seçilmiştir.

1999-2004, yılları arasında Macit Özcan, yılları arasında 18 Nisan 1999 tarihinde yapılan seçimlerde Büyükşehir Belediye Başkanı seçilmiştir.

2004-2009, yılları arasında Macit Özcan, 28 Mart 2004 tarihinde yapılan Yerel Seçimler’de Büyükşehir Belediye Başkanı seçilmiştir.

2009-2014, yılları arasında Macit Özcan, 29 Mart 2009 tarihinde yapılan Yerel Seçimler’de Büyükşehir Belediye Başkanı seçilmiştir.

2014,-2019 , Burhanettin Kocamaz, 30 Mart 2014 tarihinde yapılan Yerel Seçimleri’nde Büyükşehir Belediye Başkanı seçilmiştir.

2019,-  Vahap Seçer, 31 Mart 2019 tarihinde yapılan Yerel Seçimleri’nde Büyükşehir Belediye Başkanı seçilmiştir.

[1] H. Şinasi Develi, Eski Mersin’de Yaşam, Birinci Baskı, Mersin 2007,s, 49

[2]  Develi, a.g.e. s, 54

[3] Kemal Çelik Fransız İşgal Dönemi Mersin Belediye Başkanı Ahmet Hallaç’ın Anıları, T.C. Başbakanlık Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu, Atatürk Araştırma Merkezi web yayını.

[4] İçel il yıllığı-1967, s.6. (Erkiletli Ahmet Hoca olması muhtemeldir.)

[5] Develi, a.g.e.  s, 54

[6] İçel il yıllığı-1967, s.6

[7] Develi, a.g.e.  s, 54

[8] Develi, a.g.e. s, 55

Mersin Belediyesi’nde İlkler

Mersin Belediyesine ilk destek; Osmanlı İmparatorluğu Padişahı Abdülhamit Han tarafından verilmiştir. 6 Kasım 1888 tarihli (Rumi takvimle 6 Teşrinisani 1304) “İrâde-i Seniyye (Sultan Buyruğu)” ile "Mersin'de Bir Tramvay İnşaatı Hakkında Ruhsatname ve Talimat-ı Fenniyye" Sultan İradesi yayınlamış, iradenin 1. Maddesi’nde güzergâhtan, yolcu ücretlerine kadar tüm hususlar tanımlamıştır. Mersin Belediyesince işletilecek tramvayda çalışacak olanların hususi kıyafet giymeleri, hatta hizmete girecek olan raylı sistemde yolculardan kilometre başına birinci sınıf bölümlerde 30 para; 2. sınıflarda 20 para alınacağı hususları dahi belgede hüküm altına alınmıştır. 1888 yılında yürürlüğe giren İrâde-i Seniyye; tramvayın 2 yıl içinde tamamlanmasını öngörmüşse de Mersin'in söz konusu sisteme kavuşması, 1910 yılını bulmuştur. İstasyon binası ile şimdiki “Atatürk Evi” olarak anılan nokta arasında tasarlanan güzergâh ve mesafe; zaman içinde hayli değiştirilmiş, tüm hükümlere rağmen tramvayı çalıştırmak Belediyeye kısmet olmamış ancak sonradan bir dönem Belediye Başkanlığı yapacak olan Hallaç Mahmut Efendi işletmeciliği üstlenmiştir. Odun yakılarak elde edilen, buharla çalışan, tek vagonlu tramvayda yolcu başına koşullara göre bazen 20, bazen de 30 para ücret alınmıştır. [1]

Mersin Belediyesi’nin ilk hizmet binası; 1903 yılında Belediye Başkanı olan Selyanoğlu Abraham Efendi tarafından, şimdiki Gümrük Meydanında yaptırılmıştır. Mersin Belediyesi 1922 yılına kadar hizmetlerini bu binada sürdürmüştür. Atatürk, 17 Mart - 1923 tarihinde Mersin’e yaptığı ziyaretinde, zamanın belediye başkanı Hoca Ahmet Efendi’den Mersin’in sorunları hakkında sunduğu bilgiyi bu binada almıştır.

O tarihte, Uray Caddesi’ndeki eski belediye binas daı satın alınarak yanına itfaiye binası ve dispanser merkezi de yapılmıştır. Belediye’nin adı Uray olunca, Hükümet Caddesi’nin adı da Uray Caddesi olarak değiştirilmiştir. Eski binada 1925 yılında kurulan “Mersin Elektrik Eshama Munkasem komandit Şirketi” binası olarak kullanılmaya başlanmıştır. Elektrik İşletmesi Belediye’ye geçince bina “Saray Oteli” olmuştur. Mersin Belediyesi, aldığı 14.12.1964 gün ve 209 sayılı İmar programı çerçevesinde kamulaştırma kararı ile bu binayı ve yanındaki eski Mersin’in 1906 yılında yapılmış, Mersin'in en eski modern oteli  “İstanbul Oteli”ni yıkılarak Gümrük Meydanı’na eklenmiştir.

Bugün içinde bulunduğumuz Taş Bina'nın inşaatı,zamanın Valisi Tefik Sırrı Gür tarafından “Ak Otel” inşaatı olarak başlatılmış olup; daha sonra inşaat tamamlanmadan valinin tayini çıkınca otel planı değiştirilerek hizmet binasına dönüştürülmüş ve 1950 yılında belediye binası olarak Mersin Belediyesine devredilmiştir. 1950 yılından bu yana hizmet birimlerinin ve personelinin zaman içerisinde artmış olması nedeniyle bazı birimlerin taş bna dışında muhtelif farklı yapılara taşınmış olmasına rağmen halen ana hizmet binası olarak kullanılmaya devam etmektedir.[2]

Mersin Belediyesi'nce ilk kanalizasyon 1929 yılında bir Danimarka Şirketine yaptırılmıştır. Mersin kanalizasyonu 250.000 Liraya tamamlanmıştır.

Mersin’de ilk asfaltı 1929 yılında Alman Lenz Şirketi yapmıştır. [3] Mersin, Türkiye’de ilk asfalt yapılan birkaç ilin arasında yer almıştır.

Mersin’in ilk su bendi 05.01.1939 yılında yapılan bir tören ve Belediye Başkanı Mitat Toroğlu’nun konuşması ile hizmete girmiştir.[4]

1940 yılında su abonelerinin su saati kullanmaları mecburiyeti getirilmiştir.

1930 yılında Belediye Şehir Bandosu ile Musiki ve Tiyatro Okulu kurulmuştur. [5]

Mersin’de Elektrik Üretimi İçin bir tesis kurmak ve işletmek üzere 1924 yılında bir şirket kurulmuştur.Şirketin adı “Sermayesi Eshama Munkasem Mersin Elektrik Komandit Şirketi”dir. Şirket 1927 yılında elektrik üretimine başlamıştır. 1956 yılında şirket kendini fesh etmiş, 1957 yılında elektrik işletmeleri Mersin Belediyesi’ne geçmiş, 1970 yılında elektrik, İnter Konnekte Sisteme geçmiştir.[6]

01 Şubat 1945 tarihinde Mersin Belediye Meclisi, portakal ve turunçgillerin kilo ile satışına başlanması kararını almıştır.

Mersin’in ilk imar planı Başkent Ankara'nın imarı için gelen Avusturyalı Profesör Jansen tarafından 1939 yılında yapılmıştır. 1939 yılında yapılan Mersin imar planı, 1963 ve 1972 yıllarında yapılan yeni imar planları ile değiştirilmiş ve geliştirilmiş, 1980 ve 1996 da yapılan nazım imar planları ile günümüzdeki Mersin’in mekânsal gelişimi oluşturulmuştur.

Toptancı hal uygulaması 1580 sayılı kanun ile 1930 yılında başlamış olmasına rağmen Mersin Belediyesi modern bir hal yapılmasının gerekliliğini tespit ederek, 1924 yılında şimdiki kasaplar çarşısının olduğu yerde bir bölümü meyve sebze bir bölümü de kasaplara ait olmak üzere İtalyan firmasına ihale yoluyla yeni bir hal yaptırmış ve 1926 yılında hizmete sunmuştur. Belediye hali belli saatlerde açılıp, belli saatlerde de kapanmaktaydı. Burası yetersiz kalmaya başlayınca hal rejimine uygun sebze ve meyve hali, Hastane Caddesi Kuru Çeşme civarında 1957 yılında 125 komisyoncu dükkânı ile hizmete girmiştir. 1986 yılında ise şimdiki Toptancı Hal Kompleksi tamamlanarak hizmete sunulmuştur.

1930 yılında ilk şehir mezarlığı belediye tarafından Mahmudiye Mahallesi’nde yapılmıştır. Yapılan mezarlık nüfusun artması nedeniyle yetersiz kalmış olup bugünkü mevcut şehir mezarlığının yeri istimlak edilmeye başlanmış olup 1938 yılında halkın hizmetine açılmıştır. Bütün semavi dinlerin mezarlarının bir arada bulunduğu Türkiye’nin tek, dünyada ise nadir olabilecek bir mezarlık olması nedeniyle bu durumu dikkate alan Anıtlar Yüksek Kurulu, Mersin Şehir Mezarlığını koruma altına almıştır. 22 Kasım 1950 Mersin Belediyesi Şehir Mezarlığında şehitlik anıtı açılmıştır.[7]

[1] Abdullah Ayan, Mersin Dedikleri Bir Limanda Aslında,Adana,Haziran 2019,s. 29-31

[2] H. Şinasi Develi, Eski Mersinde Yaşam, Birinci Baskı, Mersin 2007, a.g.e. s, 49

[3] Develi, a.g.e. s, 61

[4] Develi, a.g.e. s, 65

[5] Gündüz Artan, Mersin Tarihi kronolojisi, İçel Sanat klübü Yayını, Mersin, 2003. s.17

[6] Develi, a.g.e. s, 67

[7] Mersin Büyükşehir belediyesi 2015-2019 dönemi Stratejik Planı, Mersin 2014, s. 19.

Mersin Büyükşehir Belediyesi’nin Kuruluşu

2000’li yıllarda kamuda yeniden yapılanma süreci ciddi bir ivme kazanmıştır. Dış etkenlere bağlı olarak Avrupa Birliği Süreci temel bir etken olarak öne çıkmış, bunun yanında küreselleşmenin de azımsanmayacak etkileri olmuştur.

Bu amaçla, yerel yönetimlere ilişkin olarak; İl Özel İdaresi Kanunu, Belediye Kanunu ve Büyükşehir Belediye Kanunları çıkarılmıştır.

Böylece, 1930 yılından günümüze temel kanun sıfatıyla varlığını koruyan 1580 sayılı Belediye Kanunu ve getirdiği belediyecilik düzeni, değişimin gerekliliğinden ömrünü tamamlamış ve Türkiye yeni bir belediyecilik anlayışının modern ilkelerini 5393 sayılı Belediye Kanunu ve 5216 sayılı Büyükşehir Belediye Kanunları ile uygulama eşiğine gelmiştir. Son olarak 12.11.2012 tarihinde kabul edilen 6360 sayılı kanunla Mersin Büyükşehir Belediyesi sınırları, il mülki sınırlarına kadar genişletilmiştir.

İlgili Yasalar

1994 yılına kadar Mersin'de "Mersin Belediyesi" şehir hizmetlerini sürdürmüş bulunuyordu.

9 Eylül 1993 tarih ve 21693 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan “Yedi İlde Büyükşehir Belediyesi Kurulması Hakkında” 504 sayılı Kanun Hükmünde Kararname gereğince Mersin'de Büyükşehir Belediyesi kurulmasına karar verilmiştir.

Kararnamede, “Madde 4 - Büyük şehirlerde büyük şehrin adı ile bir "Büyükşehir Belediyesi", büyük şehir dahilindeki ilçelerde ilçelerin adını taşıyan "ilçe belediyeleri" kurulur.”,  “Madde 5 - Büyük şehir Belediyelerinin sınırları, ismini aldıkları büyük şehirlerin belediye sınırlarıdır. İlçe belediyelerinin sınırları, bu ilçelerin, büyük şehir belediyesi içinde kalan kısımlarının sınırlarıdır,” hükmü yer almaktadır.

Mersin'de Büyükşehir Belediyesi ile birlikte Akdeniz, Toroslar, Yenişehir olmak üzere 3 alt kademe belediyesi oluşturulmuştur. Bu Kanunla birlikte 2560 Sayılı kanun gereği Mersin Su Kanalizasyon İşletmesi kurularak su ve kanalizasyon hizmetleri belediyenin diğer hizmetlerinden ayrılarak bu işletmeye devredilmiştir.

27 Mart 1994 yerel seçimlerinden sonra 3030 Sayılı Büyükşehir Belediyeleri Yönetimi Hakkındaki Kanun ve bu kanunun Uygulama Yönetmeliği hükümlerine göre devir işlemleri gerçekleştirilerek, 01 Haziran 1994 tarihinde Mersin Büyükşehir Belediyesi ve 3 Alt kademe belediyesi görevlerine başlamıştır.

Bu güne kadar Yerel Yönetim Yasalarında yapılan değişikliklerle, Büyükşehir Belediyelerinin sınırları genişletilmiş, statü değişiklikleri ile Belediyelerin yetki, görev ve sorumlulukları yeniden tanımlanmıştır.

23 Temmuz 2004 tarih ve 25531 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan 5216 sayılı Büyükşehir Kanunu’nda, Büyükşehir Belediyesinin kuruluşu ve sınırları yeniden belirlenmiş, yasanın geçici 2. maddesine göre Mersin Valiliği merkez alınarak, yarıçapı 20 km. olan bölge Büyükşehir Belediye sınırlarına dahil edilmiştir.

1980 yılında mücavir alanı ile birlikte 15400 hektar olan Belediye sınırı, çevrede kurulan yeni belediyeler nedeniyle küçülerek 9540 hektara düşmüştür.

Mersin Büyükşehir ve mücavir alanları, 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanununa dayalı yeni düzenlemelerle yaklaşık 78.500 hektara çıkmıştır. Bu alanın yaklaşık %50’sini ilk kademe belediyeler oluşturmaktadır. Batıda, Mezitli, Çiftlik, Kuyuluk, Davultepe, Tece; kuzeyde Dorukkent, Değirmençay, Soğucak, Gözne; doğuda, Yalınayak, Arpaçsakalar, Dikilitaş, Karacailyas, Bahçeli, Bağcılar, Yenitaşkent, Kazanlı, Huzurkent, Adanalıoğlu Belediyeleri ile 49 kırsal yerleşim Büyükşehir Belediyesine bağlanmıştır.

5216 sayılı Büyükşehir Belediye Kanunu ile yukarıda sıralanan 19 ilk kademe belediyesi, Mersin Büyükşehir Belediyesi’ne bağlanmıştır. Böylece Mersin Büyükşehir Belediyesi; 3’ü alt kademe, 19’u ilk kademe olmak üzere toplam 22 belediye Mersin Büyükşehir Belediyesine bağlanarak ilk kademe belediyesine dönüştürülmüştür. Ayrıca aynı kanunun geçici 2. maddesi ile Belediye’nin mücavir alanlarına dahil olan orman köyleri de hizmet yönünden Belediye’ye bağlanmıştır.

Belediyelere yönelik 24.12.2004 tarihinde 5272 sayılı Belediye Kanunu yürürlüğe girmiştir. Ancak, Anayasa Mahkemesi tarafından şekil yönünden iptal edilen kanundaki esas ve ilkeler korunarak ve bir takım değişiklikler yapılarak bu kanun yerini 5393 sayılı Belediye Kanunu’na bırakmıştır.

22 Mart 2008 tarih ve 26824 mükerrer sayılı Resmi Gazete'de yayınlanan 5747 sayılı “Büyükşehir Belediyesi Sınırları İçerisinde İlçe Kurulması ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun” ile 19 ilk kademe belediyesinden Gözne, Soğucak ve Değirmençay Belediyeleri Büyükşehir belediye sınırları dışına çıkarılmıştır. Bu Kanun ile Büyükşehire bağlı 4 ilçe Belediyesi kurulmuş, ilk kademe Belediyeleri kaldırılarak ilçe belediyelerine bağlanmıştır. 16 ilk kademe belediyesi ,29.03.2009 tarihinde yapılan mahalli idareler seçiminde tüzel kişilikleri kaldırılarak; Mersin Büyükşehir Belediyesine bağlı bu dört ilçe (Akdeniz, Yenişehir, Toroslar ve Mezitli) belediyesine katılmıştır. Buna göre Mezitli, Tece, Davultepe ve Kuyuluk Beldeleri Mezitli İlçe Belediyesine; Çiftlik Beldesi Yenişehir İlçe Belediyesine; Dorukkent, Yalınayak ve Arpaçsakalar beldeleri Toroslar İlçe Belediyesine; Dikilitaş, Karacailyas, Bahçeli, Bağcılar, Yenitaşkent, Kazanlı, Huzurkent ve Adanalıoğlu beldeleri ise Akdeniz İlçe Belediyesine mahalleleri ile birlikte katılmışlardır. Bu dönemde Mersin Büyükşehir Belediye sınırları 74.500 hektar alanı kapsamaktadır.

Son olarak, 12.11.2012 tarihinde kabul edilen 6360 sayılı kanunla Mersin Büyükşehir Belediyesi sınırları il mülki sınırlarına kadar genişletilmiştir. 12 Kasım 2012 gün ve 6360 sayılı “On Dört İlde Büyükşehir Belediyesi ve Yirmi Yedi İlçe Kurulması ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun”da yapılan düzenlemeler ile Büyükşehir Belediye Sınırları dahilinde bulunan 4 ilçe belediyesinin yanı sıra, Mersin İli sınırları dahilinde yer alan Tarsus, Çamlıyayla, Erdemli, Silifke, Gülnar, Mut, Aydıncık, Bozyazı ve Anamur İlçeleri de Büyükşehir Belediyesine bağlanmıştır. Aynı kanun hükümleri doğrultusunda, ilçe sınırları dahilinde bulunan belde belediyelerinin tüzel kişilikleri 30 Mart 2014 tarihinde gerçekleştirilen mahalli idareler genel seçimlerinde sonlandırılmış ve bağlı bulundukları ilçelere mahalle olarak bağlanmışlardır. Yine ilçe belediyesi sınırları dahilinde bulunan köy statüsündeki tüm kırsal yerleşmeler de bu kanunla ilçe belediyelerine bağlı mahallelere dönüştürülmüştür.

Buna göre;

·         Çarıklar ve Ören Belde Belediyeleri kapanarak Anamur İlçesine,

·         Tekmen ve Tekeli Belde Belediyeleri kapanarak Bozyazı İlçesine,

·         Sebil Belde Belediyesi kapanarak Çamlıyayla İlçesine,

·         Ayaş, Esenpınar, Kızkalesi, Kocahasanlı, Kumkuyu, Limonlu, Arpaçbahşiş, Çeşmeli, Kargıpınarı ve Tömük Belde Belediyeleri kapanarak Erdemli İlçesine,

·         Köseçobanlı, Kuskan, Zeyne ve Büyükeceli Belde Belediyeleri kapanarak Gülnar İlçesine,

·         Fındıkpınarı ve Tepeköy Belde Belediyeleri kapanarak Mezitli İlçesine,

·         Göksu Belde Belediyesi kapanarak Mut İlçesine,

·         Arkum, Atakent, Atayurt, Narlıkuyu, Uzuncaburç, Akdere, Taşucu ve Yeşilovacık Belde Belediyeleri kapanarak Silifke İlçesine,

·         Atalar, Bahşiş, Yeşiltepe, Gülek ve Yenice Belde Belediyeleri kapanarak Tarsus İlçesine,

·         Arslanköy, Ayvagediği, Gözne, Güzelyayla ve Soğucak Belde Belediyeleri kapanarak Toroslar İlçesine,

·         Değirmençay Belde Belediyesi kapanarak Yenişehir İlçesine mahalle statüsü ile bağlanmıştır.

·         Büyükşehir sınırları dahilinde yer alan Akdeniz ve Aydıncık İlçelerinde ise tüzel kişiliği kaldırılarak bağlanan belde belediyesi bulunmamaktadır.

Bununla birlikte Akdeniz İlçesinde 8 köy, Anamur İlçesinde 37 köy, Aydıncık İlçesinde 10 köy, Bozyazı İlçesinde 14 köy, Çamlıyayla İlçesinde 10 köy, Erdemli İlçesinde 49 köy, Gülnar İlçesinde 41 köy, Mezitli İlçesinde 15 köy, Mut İlçesinde 90 köy, Silifke İlçesinde 66 köy, Tarsus İlçesinde 129 köy, Toroslar İlçesinde 32 köy ve Yenişehir İlçesinde 8 köy olmak üzere toplam 509 köyün tüzel kişiliği kaldırılarak mahalle statüsü ile ilgili ilçe belediyesine ve Mersin Büyükşehir Belediyesine bağlı hale getirilmiştir.

Büyükşehir Belediyelerinin görev ve yetki alanının il sınırını kapsaması, bir çok belde belediyesinin kapanması ve kırsal alanların belediye sınırlarına dahil edilmesini sağlayan, 30 Mart 2014 yerel seçimlerinin ardından yaşama geçen bu yasal düzenleme ile diğer tüm büyükşehirlere olduğu kadar Mersin Büyükşehir Belediyesi'ne de yeni görev ve sorumluluklar yüklenmiştir.

5216 Sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu’ndan seçmeler

Amaç: 

Madde 1- Bu Kanunun amacı, Büyükşehir Belediyesi yönetiminin hukukî statüsünü düzenlemek, hizmetlerin plânlı, programlı, etkin, verimli ve uyum içinde yürütülmesini sağlamaktır.

Kapsam:

Madde 2- Bu Kanun, Büyükşehir Belediyesiyle büyükşehir sınırları içindeki belediyeleri kapsar.

Tanımlar:

Madde 3- Bu Kanunun uygulanmasında;

a)      Büyükşehir Belediyesi: Sınırları il mülki sınırı olan ve sınırları içerisindeki ilçe belediyeleri arasında koordinasyonu sağlayan; idarî ve malî özerkliğe sahip olarak kanunlarla verilen görev ve sorumlulukları yerine getiren, yetkileri kullanan; karar organı seçmenler tarafından seçilerek oluşturulan kamu tüzel kişisini ifade eder.

b)      Büyükşehir Belediyesinin organları: Büyükşehir Belediye meclisi, büyükşehir belediye encümeni ve büyükşehir belediye başkanını,

c)       İlçe Belediyesi: Büyükşehir Belediyesi sınırları içinde kalan ilçe belediyesini, ifade eder.

Büyükşehir belediyesinin görev, yetki ve sorumluluklarından bazıları şunlardır:

a)      İlçe (…)(2)  belediyelerinin görüşlerini alarak Büyükşehir Belediyesinin stratejik plânını, yıllık hedeflerini, yatırım programlarını ve bunlara uygun olarak bütçesini hazırlamak.

b)      Çevre düzeni planına uygun olmak kaydıyla, Büyükşehir Belediye sınırları içinde 1/5.000 ile 1/25.000 arasındaki her ölçekte nazım imar plânını yapmak, yaptırmak ve onaylayarak uygulamak; büyükşehir içindeki belediyelerin nazım plâna uygun olarak hazırlayacakları uygulama imar plânlarını, bu plânlarda yapılacak değişiklikleri, parselasyon plânlarını ve imar ıslah plânlarını aynen veya değiştirerek onaylamak ve uygulanmasını denetlemek; nazım imar plânının yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir yıl içinde uygulama imar plânlarını ve parselasyon plânlarını yapmayan ilçe belediyelerinin uygulama imar planlarını ve parselasyon plânlarını yapmak veya yaptırmak.

c)       Kanunlarla büyükşehir belediyesine verilmiş görev ve hizmetlerin gerektirdiği proje, yapım, bakım ve onarım işleriyle ilgili her ölçekteki imar plânlarını, parselasyon plânlarını ve her türlü imar uygulamasını yapmak ve ruhsatlandırmak, 20.7.1966 tarihli ve 775 sayılı Gecekondu Kanununda belediyelere verilen yetkileri kullanmak.

d)      Büyükşehir belediyesi tarafından yapılan veya işletilen alanlardaki işyerlerine büyükşehir belediyesinin sorumluluğunda bulunan alanlarda işletilecek yerlere ruhsat vermek ve denetlemek.

e)      Belediye Kanununun 69 ve 73 üncü maddelerindeki yetkileri kullanmak.

f)       Büyükşehir ulaşım ana plânını yapmak veya yaptırmak ve uygulamak; ulaşım ve toplu taşıma hizmetlerini plânlamak ve koordinasyonu sağlamak; kara, deniz, su ve demiryolu üzerinde işletilen her türlü servis ve toplu taşıma araçları ile taksi sayılarını, bilet ücret ve tarifelerini, zaman ve güzergâhlarını belirlemek; durak yerleri ile karayolu, yol, cadde, sokak, meydan ve benzeri yerler üzerinde araç park yerlerini tespit etmek ve işletmek, işlettirmek veya kiraya vermek; kanunların belediyelere verdiği trafik düzenlemesinin gerektirdiği bütün işleri yürütmek.

g)      Büyükşehir belediyesinin yetki alanındaki mahalleleri ilçe merkezine bağlayan yollar, meydan, bulvar, cadde ve ana yolları yapmak, yaptırmak, bakım ve onarımı ile bu yolların temizliği ve karla mücadele çalışmalarını yürütmek; kentsel tasarım projelerine uygun olarak bu yerlere cephesi bulunan yapılara ilişkin yükümlülükler koymak; ilân ve reklam asılacak yerleri ve bunların şekil ve ebadını belirlemek; meydan, bulvar, cadde, yol ve sokak ad ve numaraları ile bunlar üzerindeki binalara numara verilmesi işlerini gerçekleştirmek.

h)      Coğrafî ve kent bilgi sistemlerini kurmak.

i)        Sürdürülebilir kalkınma ilkesine uygun olarak çevrenin, tarım alanlarının ve su havzalarının korunmasını sağlamak; ağaçlandırma yapmak; gayrisıhhî işyerlerini, eğlence yerlerini, halk sağlığına ve çevreye etkisi olan diğer işyerlerini kentin belirli yerlerinde toplamak; inşaat malzemeleri, hurda depolama alanları ve satış yerlerini, hafriyat toprağı, moloz, kum ve çakıl depolama alanlarını, odun ve kömür satış ve depolama sahalarını belirlemek, bunların taşınmasında çevre kirliliğine meydan vermeyecek tedbirler almak; büyükşehir katı atık yönetim plânını yapmak, yaptırmak; katı atıkların kaynakta toplanması ve aktarma istasyonuna kadar taşınması hariç katı atıkların ve hafriyatın yeniden değerlendirilmesi, depolanması ve bertaraf edilmesine ilişkin hizmetleri yerine getirmek, bu amaçla tesisler kurmak, kurdurmak, işletmek veya işlettirmek; sanayi ve tıbbî atıklara ilişkin hizmetleri yürütmek, bunun için gerekli tesisleri kurmak, kurdurmak, işletmek veya işlettirmek; deniz araçlarının atıklarını toplamak, toplatmak, arıtmak ve bununla ilgili gerekli düzenlemeleri yapmak.

j)        Gıda ile ilgili olanlar dâhil birinci sınıf gayrisıhhî müesseseleri ruhsatlandırmak ve denetlemek, yiyecek ve içecek maddelerinin tahlillerini yapmak üzere laboratuvarlar kurmak ve işletmek.

k)      Büyükşehir Belediyesinin yetkili olduğu veya işlettiği alanlarda zabıta hizmetlerini yerine getirmek.

l)      Yolcu ve yük terminalleri, kapalı ve açık otoparklar yapmak, yaptırmak, işletmek, işlettirmek veya ruhsat vermek.

m)    Büyükşehirin bütünlüğüne hizmet eden sosyal donatılar, bölge parkları, hayvanat bahçeleri, hayvan barınakları, kütüphane, müze, spor, dinlence, eğlence ve benzeri yerleri yapmak, yaptırmak, işletmek veya işlettirmek; gerektiğinde amatör spor kulüplerine nakdî yardım yapmak, malzeme vermek ve gerekli desteği sağlamak, amatör takımlar arasında spor müsabakaları düzenlemek, yurt içi ve yurt dışı müsabakalarda üstün başarı gösteren veya derece alan sporculara, teknik yönetici, antrenör ve öğrencilere belediye meclis kararıyla ödül vermek.

n)      Gerektiğinde mabetler ile sağlık, eğitim ve kültür hizmetleri için bina ve tesisler yapmak, kamu kurum ve kuruluşlarına ait bu hizmetlerle ilgili bina ve tesislerin her türlü bakımını, onarımını yapmak ve gerekli malzeme desteğini sağlamak.

o)      Kültür ve tabiat varlıkları ile tarihî dokunun ve kent tarihi bakımından önem taşıyan mekânların ve işlevlerinin korunmasını sağlamak, bu amaçla bakım ve onarımını yapmak, korunması mümkün olmayanları aslına uygun olarak yeniden inşa etmek.

p)      Büyükşehir içindeki toplu taşıma hizmetlerini yürütmek ve bu amaçla gerekli tesisleri kurmak, kurdurmak, işletmek veya işlettirmek, büyükşehir sınırları içindeki kara ve denizde taksi ve servis araçları dahil toplu taşıma araçlarına ruhsat vermek.

r)       Su ve kanalizasyon hizmetlerini yürütmek, bunun için gerekli baraj ve diğer tesisleri kurmak, kurdurmak ve işletmek; derelerin ıslahını yapmak; kaynak suyu veya arıtma sonunda üretilen suları pazarlamak.

s)       Mezarlık alanlarını tespit etmek, mezarlıklar tesis etmek, işletmek, işlettirmek, defin ile ilgili hizmetleri yürütmek.

t)       Her çeşit toptancı hallerini ve mezbahaları yapmak, yaptırmak, işletmek veya işlettirmek, imar plânında gösterilen yerlerde yapılacak olan özel hal ve mezbahaları ruhsatlandırmak ve denetlemek.

u)      İl düzeyinde yapılan plânlara uygun olarak, doğal afetlerle ilgili plânlamaları ve diğer hazırlıkları büyükşehir ölçeğinde yapmak; gerektiğinde diğer afet bölgelerine araç, gereç ve malzeme desteği vermek; itfaiye ve acil yardım hizmetlerini yürütmek; patlayıcı ve yanıcı madde üretim ve depolama yerlerini tespit etmek, konut, işyeri, eğlence yeri, fabrika ve sanayi kuruluşları  ile kamu kuruluşlarını yangına ve diğer afetlere karşı alınacak önlemler yönünden denetlemek, bu konuda mevzuatın gerektirdiği izin ve ruhsatları vermek.

v)      Sağlık merkezleri, hastaneler, gezici sağlık üniteleri ile yetişkinler, yaşlılar, engelliler, kadınlar, gençler ve çocuklara yönelik her türlü sosyal ve kültürel hizmetleri yürütmek, geliştirmek ve bu amaçla sosyal tesisler kurmak, meslek ve beceri kazandırma kursları açmak, işletmek veya işlettirmek, bu hizmetleri yürütürken üniversiteler, yüksek okullar, meslek liseleri, kamu kuruluşları ve sivil toplum örgütleri ile işbirliği yapmak.

y)      Merkezî ısıtma sistemleri kurmak, kurdurmak, işletmek veya işlettirmek.

z)       Afet riski taşıyan veya can ve mal güvenliği açısından tehlike oluşturan binaları tahliye etme ve yıkım konusunda ilçe belediyelerinin talepleri hâlinde her türlü desteği sağlamak.

Büyükşehir Belediyeleri birinci fıkranın (c) bendinde belirtilen yetkilerini, imar plânlarına uygun olarak kullanmak ve ilgili belediyeye bildirmek zorundadır. Büyükşehir Belediyeleri birinci fıkranın (l), (s), (t) bentlerindeki görevleri ile temizlik hizmetleri ve adres ve numaralandırmaya ilişkin görevlerini belediye meclisi kararı ile ilçe belediyelerine devredebilir, birlikte yapabilirler.